حسابداری سهام خزانه

روش های حسابداری سهام خزانه

دو روش بهای تمام شده ومبلغ اسمی در خصوص خرید وفروش سهام خزانه تجویز شده است:

الف – روش بهای تمام شده

در این روش از نظر ماهوی، مفهوم یک مبادله ای به کار رفته است، به خاطرانکه شرکت نقش واسطه را بین دو سهامدار ایفا می کند، بنابراین، معاملات خرید وفروش سهام خزانه، یک مبادله قلمداد می شوند. این روش در سه مقطع باز خرید، فروش مجدد و ابطال سهام باز خرید شده به قرار زیر تشریح می شود:

تحصیل سهام خزانه

هنگام تحصیل سهام خزانه حساب سهام خزانه معادل وجوه نقد پرداخت شده،بدهکار می شود.

فروش سهام خزانه

هنگام فروش مجدد سهام خزانه، حساب سهام خزانه بستانکار می شود. درصورتی که قیمت فروش مجدد سهام خزانه از قیمت تحصیل آن بیشتر باشد،تفاوت به بستانکاری حساب صرف سهام خزانه منظور و چنانچه قیمت فروش مجدد سهام خزانه از قیمت آن کمتر باشد، تفاوت به حساب سود وزیان انباشته بدهکار می شود، البته اگر صرف سهام خزانه مانده داشته باشد، ابتدا صرف سهام خزانه بدهکار شده و چنانچه از تفاوت چیزی باقی بماند به بدهکاری حساب سود وزیان انباشته منظور می شود.

ابطال سهام خزانه

هنگامی که سهام خزانه ابطال می شود، مجددا قابل فروش نخواهد بود. از نظرگاه حسابداری، هنگام ابطال سهام خزانه، حسابهای سرمایه ی سهام و صرف سهام به تناسب بدهکار شده و سهام خزانه بستانکار می شود. در صورتی که بهای تمام شده ی سهام خزانه از جمع دو مبلغ سرمایه ی سهام و صرف سهام کمتر باشد، تفاوت به صرف سهام حاصل از ابطال سهام خزانه بستانکار می شود و چنانچه بهای تمام شده ی سهام خزانه از جمع دو مبلغ سرمایه ی سهام (مبلغ اسمی) و صرف سهام بیشتر باشد، تفاوت به حساب سود وزیان انباشته بدکار می شود،اگر صرف سهام خزانه مانده داشته باشد، ابتدا صرف سهام خزانه بدهکار و چنانچه از تفاوت چیزی باقی بماند به بدهکاری حساب سود و زیان انباشته منظور می شود.

الف – 1 – خرید سهام خزانه به دفعات با قیمت های متفاوت

چنانجه خرید سهام خزانه به دفعات با قیمت های متفاوت صورت گیرد، هنگام فروش مجدد برای محاسبه ی بهای تمام شده، از یکی از روشهای ارزشیابی موجودی کالا نظیر شناسایی ویژه، میانگین موزون و فایفو استفاده می شود.

الف – 2 – نحوه ی گزارش سهام خزانه در روش بهای تمام شده

در روش بهای تمام شده، پس از انکه در بخش حقوق صاحبان سرمایه ی ترازنامه، اقلام سرمایه ی پرداخت شده و سود و زیان انباشته جمع شد، سهام خزانه ازان کسر می شود. شایان ذکر است، تحت هیچ شرایطی نباید سهام خزانه را به عنوان یک دارایی در سمت راست ترازنامه گزارش نمود، به خاطر انکه از نظر ماهوی باز خرید سهام شرکت، توسط خود شرکت یک فعالیت سرمایه گذاری نبوده، بلکه یک فعالیت تامین مالی محسوب می شود.

سهام خزانه

ب – روش مبلغ اسمی

در این روش از نظر ماهوی، نقطه نظر دو مبادله ای به کار رفته است. به خاطر انکه فرض می شود مبادله ی خرید، ابطال ومبادله ی فروش مجدد صدورجدید بوده است. این روش در سه مقطع تحصیل، فروش مجدد و ابطال سهام باز خرید شده به قرار زیر تشریح می شود:

تحصیل سهام خزانه

هنگام تحصیل سهام خزانه، حساب سهام خزانه به مبلغ اسمی بدهکارمی شود.از انجا که فرض می شود ابطال صورت گرفته است، لذا در مقطع تحصیل سهام خزانه، باید صرف سهام مربوطه نیز حذف (بدهکار) شود، در صورتی که قیمت تحصیل سهام خزانه از جمع مبلغ اسمی وصرف سهام مربوطه کمتر باشد، تفاوت به بستانکاری صرف سهام خزانه منظور و در صورتی که قیمت تحصیل سهام خزانه از جمع مبلغ اسمی و صرف سهام مربوطه بیشتر باشد، تفاوت به بدهکاری سود وزیان انباشته منظور می شود، البته چنانچه از قبل صرف سهام خزانه ایجاد شده باشد، ابتدا صرف سهام خزانه بدهکار شده واگر از تفوت چیزی باقی بماند به بدهکاری حساب سود وزیان انباشته منظور می گردد.


فروش سهام خزانه

از انجا که در روش مبلغ اسمی رویکرد دو مبادله ای به کار گرفته شده است، لذا، هنگام فروش مجدد سهام خزانه، همانند صدور سهام برای بار اول برخورد می شود، یعنی حسب مورد صرف وکسر سهام شناسایی می شود.

ابطال سهام خزان

سهام خزانه ای که ابطال می شود، مجددا، قابل فروش نخواهد بود.چون صرف سهام در این روش، درمقطع تحصیل سهام خزانه حذف و حساب سهام خزانه به مبلغ اسمی نگداری می شود، لذا به سهولت، سرمایه ی سهام عادی بدهکار شده و سهام خزانه بستانکار می شود و هیچگونه تفاوتی ایجاد نمی شود.

ب – 1 – نحوه ی گزارش سهام خزانه در روش مبلغ اسمی

در روش مبلغ اسمی، از انجا که فرض می شود سهام باز خرید شده ابطال شده اند، لذا در بخش حقوق صاحبان سرمایه از سرمایهی سهام (صادرشده) کسر می شود تا سرمایهی سهام منتشره بدست اید.

تحلیل: اثار به کار گیری دو روش حسابداری سهام خزانه، بر جمع حقوق صاحبان سرمایه یکسان استا، اما ساختار حقوق صاحبان سرمایه در این هر دو روش متفاوت است. با بررسی دو روش تشریح شده می توان دریافت که تحت هیچ شرایطی در مبادلات سهام خزانه، حسابهای سود وزیانی بدهکار یا بستانکار و حساب سود انباشته بستانکار نمی شود. و بالاخره انکه به جای بدهکار کردن کسر سهام خزانه، سود انباشته یا در مواردی که از مبادلات قبلی سهام خزانه، صرف سهام خزانه ایجاد شده باشد، صرف سهام خزانه بدهکار می گردد.

سهم ممتاز قابل تبدیل به سهام عادی

از نقطه نظر صدور، سهام ممتاز قابل تبدیل مانند سایر سهام ممتاز می باشند. هنگام تبدیل، برای شناسایی رویداد تبدیل روش مبلغ دفتری تجویز شده است. براساس این روش، حساب سرمایه ی سهام ممتاز تبدیل وصرف سهام مرتبط به آن بدهکار شده وسرمایه ی سهام عادی بستانکار می شود. بسته به نسبت تبدیل سهام ممتاز به سهام عادی ممکن است تفاوت ایجاد شود، چنانچه مبلغ دفتری سهام ممتاز قابل تبدیل از مبلغ اسمی سهام عادی صادر شده بیشتر باشد، تفاوت به بستانکاری صرف سهام عادی منظور وچنانجه مبلغ دفتری سهام ممتاز قابل تبدیل از مبلغ اسمی سهام عادی صادر شده کمتر باشد، تفاوت به بدهکاری سود انباشته منظور می گردد.
تحلیل : پس از شناسایی رویداد تبدیل سهام ممتاز به سهام عادی به روش مبلغ دفتری، جمع حقوق صاحبان سرمایه تغییرنم کند، تحت هیچ شرایطی سود وزیان شناسایی نمی شود و صرفا در مواردی که مبلغ دفتری سهام ممتاز قابل تبدیل کمتر از مبلغ اسمی سهام عادی صادر شده است، سود انباشته بدهکار می شود. یعنی، به هیچ عنوان کسر سهام عادی شناسایی نمی شود.

سهام ممتاز قابل باز خرید

هنگام باز خرید، حساب سرمایه ی سهام ممتاز قابل خرید و صرف سهام مرتبط با آن بدهکار ووجوه نقد بستانکار می شود، در صورتی که وجونقد پرداخت شده از مبلغ دفتری این سهام بیشتر باشد، تفاوت به حساب سود انباشته بدهکار می شود و چنانچه وجوه نقد پرداخت شده از مبلغ دفتری کمتر باشد، تفاوت به حساب مازاد حاصل از باز خرید سهام ممتاز بستانکار می گردد.
گفتنی است، در صورتی که سهام ممتاز قابل خرید دارای سود معوق باشد، مانند سهام ممتاز قابل تبدیل باید پرداخت شود. تاکید می شود که سهام ممتاز باز خرید شده باید ابطال گردد.

,

Related Posts

4 دیدگاه. ارسال دیدگاه جدید

پاسخ دادن به Parastoo لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این فیلد را پر کنید
این فیلد را پر کنید
لطفاً یک نشانی ایمیل معتبر بنویسید.

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.

فهرست