ضایعات، واحدهای معیوب و ضایعات مواد اولیه در حسابداری صنعتی

ضایعات و… در سیستم هزینه یابی مرحله ای

ضایعات عادی و ضایعات غیر عادی

در سیستم هزینه یابی مرحله ای، واحدهای ضایع شده کلیه هزینه های تولید را تا قسمت بازرسی محصول جذب می کنند. درجه تکمیل واحدهای ضایع شده بستگی به محل بازرسی محصول دارد. در محاسبات مربوط به معادل آحاد تکمیل شده، ضایعات عادی و ضایعات غیر عادی با توجه به درجه تکمیل آنها در نظر گرفته می شوند. بطور کلی، قیمت تمام شده ضایعات عادی بین کلیه واحدهایی تسهیم می گردد که از قسمت بازرسی محصول بطور سالم عبور کرده باشند.

اگر در یک دایره تولیدی دو قسمت بازرسی محصول وجود داشته باشد، قیمت تمام شده ضایعات عادی مشخص شده در دو قسمت بازرسی اول بر روی کلیه واحدهایی که از قسمت بازرسی اول بطور سالم عبور کرده اند، تسهیم می گردد که می تواند شامل واحدهای در جریان ساخت پایان دوره (اگر از قسمت بازرسی اول عبور کرده باشند)، واحدهای تکمیل شده و ضایعات عادی و ضایعات غیر عادی مشخص شده در بازرسی دوم باشد.
واحدهای معیوب عادی و واحدهای معیوب غیر عادی
هزینه رفع نواقص واحدهای معیوب عادی، مانندضایعات عادی، بین واحدهایی تسهیم می گردد که از نقطه بازرسی محصول عبور کرده باشند. هزینه رفع نواقص واحدهای معیوب عادی به حساب سود و زیان منظور می گردد.
در صورتیکه واحدهای معیوب وجود نداشته باشد، کل واحدهایی که طی دوره در قسمت بازرسی واحدهای معیوب امکان بازرسی آنها وجود دارد شامل موجودی کالای در جریان ساخت اول دوره و واحدهای که طی دوره اقدام به تولید آنها شده می باشد. واحدهای که طی دوره مورد بازرسی قرار نگرفته اند از کل واحدهای که امکان بازرسی آنها وجود دارد کسر می شود تا واحدهای که طی دوره مورد بازرسی قرار گرفته اند، مشخص گردد. واحدهی که طی دوره مورد بازرسی قرار نگرفته اند شامل دو گروه به شرح زیر می باشد:
1 – موجودی کالای در جریان ساخت اول دوره (در صورتی که در دوره قبل مورد بازرسی قرار نگرفته باشد).
2 – موجودی کالای در جریان ساخت پایان دوره ( در صورتی که در دوره جاری مورد بازرسی قرار نگرفته باشد).

رفع نواقص واحدهای معیوب در دایره دیگر

در بسیاری از صنایع ممکن است واحدهای معیوب از دایره ای که تولید شده اند به دایره دیگری جهت رفع نواقص منتقل شوند. در چنین شرایطی، حسابداری واحدهای معیوب ساده تر از روشی است که قبلا توضیح داده شد. برای اینکه، هزینه های رفع نواقص واحدهای معیوب و تعداد واحدهای معیوب منتقل شده به دایره رفع نواقص واحدهای معیوب مشخص می باشد. در این حالت نیز باید واحدهای معیوب عادی و واحدهای معیوب غیر عادی مشخص گردد و میانگین هزینه رفع نواقص واحدهای معیوب محاسبه گردد. هزینه رفع نواقص واحدهای معیوب غیر عادی به حساب سود و زیان منتقل می گردد و هزینه رفع نواقص واحدهای معیوب عادی بین واحدهای تکمیل شده و موجودی کالای در جریان ساخت پایان دوره تسهیم می گردد (در صورتی که موجودی کالای در جریان ساخت پایان دوره از نقطه بازرسی عبور کرده باشد.

فروش ضایعات

درصورتی که ضایعات دارای ارزش فروش باشند، در گزارش هزینه تولید، جمع ارزش فروش کلیه ضایعات از جمع هزینه ها (قیمت تمام شده موجودی کالای در جریان ساخت اول دوره به اضافه هزینه های تولیدی انجام یافته طی دوره) کسر می گردد و در قسمت نحوه تخصیص هزینه ها نیز ارزش فروش ضایعات عادی و غیر عادی به ترتیب از قیمت تمام شده ضایعات عادی و غیر عادی کسر می گردد.