انواع سهام
در یک طبقه بندی می توان سهام را به سهام عادی و سهام ممتاز تقسیم نمود، البته در قانون تجارت ایران صراحتان در خصوص عادی بودن مطلبی وجود ندارد اما با توجه به مادی ی 24 این قانون (ل.ا.ق.ت ) ابتدا سهم تعریف شده یعنی بیان می دارد که سهم قسمتی است از سرمای ی شرکت سهامی که مشخص کننده ی میزان مشارکت و تعهدات و منافع صاحب آن در شرکت سهامی می باشد، ورقه ی سهم سند قابل معامله ای است که نماینده ی تعداد سهامی است که صاحب آن در شرکت سهامی دارد، و به ترتیب در تبصره های 1و2 این ماده بیان شده است که سهام یا با نام ویا بی نام است ودر صورتی که برای بعضی از سهام شرکت با رعایت مقررات این قانون، مزایایی قائل شوند اینگونه سهام ، سهام ممتاز نامیده می شود.در یک طبقه بندی دیگر سهام را می توان به سهام یا مبلق اسمی و سهام بون مبلغ اسمی تفکیک نمود، البته بررسی مفاد ماده ی 26 همین قانون (ل.ا.ق.ت) حاکی از آن است که مبلق اسمی باید روی ورقه ی سهم نوشته شود. بنابراین، صدور سهام بدون مبلغ اسمی در ایران مجاز نمی باشد. در برخی از کشورها صدور سهام بدون مبلغ اسمی معمولا با ارزش اظهار شده مجاز است.
ویژگی های سهام ممتاز
1 – نداشتن حق رای
-2- اولویت در دریافت سود سهام و دارایی ها هنگام تسویه
-3- قابل باز خرید بودن به اختیار شرکت سهامی
-4- قابل تبدیل بودن به سهام عادی به اختیار سهامداران
-5- داشتن حق مشارکت در سود اضافی
-6- داشتن امتیاز جمع شوند گی سود سهام،
البته ویژگی مختص به یک نوع سهام نیست، به بیان دیگر، ممکن است که سهام ممتاز یک یا چند ویژگی را دارا باشد.
صدور سهام
صدور سهام عموما به مبلغ اسمی صورت می پذیرد، چنانچه سهام به مبلغی بیشتر از اسمی فروخته شود، تفاوت قیمت فروش و مبلغ اسمی، صرف سهام، ودرصورتی که سهام به مبلغی کمتر از مبلغ اسمی به فروش رسد، تفاوت قیمت فروش ومبلغ اسمی، کسر سهام، قلمداد می شود. شایان ذکر است که در ایران بر طبق قانون تجارت (ل.ا.ق.ت)، فروش سهام به کمتر از مبلغ اسمی ممنوع است. هر چند که، فروش سهام به بیش از مبلغ اسمی در ایران بر طبق قانون تجارت (ل.ا.ق.ت) مجاز است، امادر حال حاضر، فروش سهام در ایران به مبلغ اسمیصورت می پذیرد.
ثبت های حسابداری فروش سهام
سهام شرکت های سهامی در بازارهای اولیه ی عموما یا به طور نقد ویا به صورت تعهدی به فروش می رسد. هنگامی که سهام به صورت تعهدی عرضه می شود، معمولا صدور سهام، پس از وصول مبلغ اسمی سهام صورت می پذیرد.
حسابداری فروش سهام به طور نقد
هنگامی که سهام به طور نقد به فروش می رسد از نظرگاه حسابداری، حسابها ممکن است با صرف سهام یا با کسر سهام روبرو شوند، درصورتی که در فرایند فروش نقدی سهام، صرف سهام ایجاد شود، حاصل جمع مبلغ اسمی وصرف سهام، سرمایه ی پرداخت شده قلمداد می شود و در صورتی که کسر سهام ایجاد شود، تفاوت مبلغ اسمی و کسر سهام، سرمایه ی پرداخت شده تلقی می شود. در مواردی که فروش نقدی بر اساس مبلغ اسمی صورت گیرد، سرمایه ی پرداخت شده همان مبلغ اسمی خواهد بود. چنانچه سهام صادره در مبلغ اسمی هر سهم ضرب شود، سرمایه ی قانونی یا سرمایه ی ثبت شده خواهد بود.
حسابداری فروش سهام به صورت تعهدی
درمواردی که سهام به صورت تعهدی به فروش می رسد معمولا بخشی ازان به طور نقد و مابقی آن به صورت اقساطی از متعهدین در یافت می گردد و پس از دریافت تمام مبلغ، سهام صادر می گردد.از نظر گاه حسابداری، بحثی که مطرح می شود در خصوص شناسایی سرمایه و صرف سهام خواهدبود، که صرف سهام هنگام ایجاد تعهد و سرمایه ی سهام هنگام صدور سهام برای سهامداران ذینفع، شناسایی خواهد شد.
قصور در ایفای تعهد
در برخی از موارد، متعهدین از ایفای تعهدات خود، امتناع می نمایند، بسته به شرایط تعهد،متداول ترین راه کارهای برخورد با اینگونه متعهدین به قرار زیر است:
1 – صدور سهام معادل وجوه نقد دریافت شده،
2 – استرداد وجوه نقد دریافت شده به طورکامل یاپس از کسر هزینه های فروش مجدد، و
3 – عدم استرداد وجوه نقد دریافت شده.
مسایل خاص صدور وفروش سهام
در خصوص صدور و فروش سهام نکات با اهمیتی وجود دارند، نظیر صدور و فروش سهام بدون مبلغ اسمی، فروش سهام مختلف به صورت یکجا، صدور و فروش سهام به صورت غیر نقدی (مبادله ی غیرنقدی)، وهزینه های صدور (انتشار)سهام که دراین بخش هر یک از این نکات تبین می شود.
الف – صدور و فروش سهام بدون مبلغ اسمی
بر اساس قوانین برخی از کشورها، صدور سهام بدون مبلغ اسمی مجاز است. دلایل صدور سهام بدون میلغ اسمی دو مورد است، مورد اول، به ایجاد بدهی بالقوه (احتمالی) هنگام صدور و فروش سهام به کمتر از مبلغ اسمی که در خصوص سهام با مبلغ اسمی صادق است، منجرنمی گردد. مورد دوم، صدورسهام بدون مبلغ اسمی برای تحصیل دارایی های ثابت مشهود و نامشهود در مقایسه باصدور سهام بامیلغ اسمی ارجحیت دارد(به خصوص به لحاظ انکه بین مبلغ اسمی و ارزش بازار اختلاف وجود داشته باشد).
برای سهام بدون مبلغ اسمی ممکن است که ارزش اظهار شده درنظر گرفته شود که در واقع قیمت پایه قلمداد می گردد. در خصوص سهام بدون مبلغ اسمی که این ارزش تعیین نشده باشد هیچ گونه صرف یا کسر سهام شناسایی نمی شود. در صورتی که سهام بدون اسمی با ارزش اظهار شده ممکن است صرف یا کسر سهام داشته باشند. درواقع، ارزش اظهار شده برای سهام بدون مبلغ اسمی مشابه ی مبلغ اسمی است.
ب- فروش یک جای سهام عادی و سهام ممتاز
درمواردی که انواع سهام در یک مبادله به صورت یک جا به فروش می رسند، مساله ی حسابدرای، تخصیص عایدات حاصله است. در این خصوص روشهای متناسب و تفاضلی تجویز شده است.
ب – 1 – روش متناسب
چنانچه ارزشهای منصفانه ی بازار یا سایر مبانی ارزشیابی قابل اتکا جهت تعین ارزش نسبی برای هر یک از انواع سهام در دسترس باشد، وجوه نقد حاصل از فروش یک جا، براساس این ارزشها به هر یک از انواع سهام اختصاص می یابد
ب – 2 – روش تفاضلی
چنانچه ارزشهای منصفانه بازار برای یک نوع از سهام فروخته شده در فروش یک جا، نامشخص باشد، روش تفاضلی به کار می رود، در این راستا، از وجوه نقد حاصل از فروش یک جا به سهام دارای ارزش منصفانه ی بازار بر طبق این ارزش، تخصیص صورت می گیرد، سپس باقیمانده ی آن به سهام فاقد ارزش منصفانه اختصاص می یابد.
ج – فروش و صدور سهام در مبادلات غیر نقدی
در مواردی که جهت صدور دارایی ها و خدمات، سهام صادر می شود، مساله ی ارزشیابی اینگونه مبادلات غیر نقدی مطرح می شود. قاعده ی عمومی آن است که سهام صادر شده برای تحصیل دارایی های غیر نقدی و خدمات باید بر اساس ارزش منصفافه این سهم یا دارایی های غیرنقدی وخدمات، هر کدام که به وضوح قابل تعیین است، ثبت می شوند. در صورتی که چنین مبادلاتی بدون شبهه باشند، احتمالا ارزش بازار تقریبا یکسانی خواهند داشت. چنانچه ارزش بازارهیچکدام مشخص نباشد، معمولا هیات مدیره یا مدیریت با در نظر گرفتن عرف،قیمت مناسب را تعیین می نماید.در صورتی که ارزشیابی مدیریت توسط کارشناس مستقل از مدیریت مورد تایید قرار گیرد، معتبرتر خواهد بود.
گفتنی است که تحت هیچ شرایطی نباید مبلغ اسمی، ارزش اظهار شده و مبلغ دفتری مبنا قرار گیرد، مگر انکه چنین ارزشهایی با ارزش منصفانه یکسان باشند. صدور سهام جهت تحصیل خدمات یا داریی های غیر نقدی بیش نمایی شده، حقوق صاحبان سرمایه را نیز به همان اندازه بیش نمایی خواهد کرد، که به اصطلاح به اینگونه سهام، سهام رقیق شده یا بی پشتوانه گفته می شود. صدور سهام جهت تحصیل خدمات یا دارایی های غیر نقدی کم نمایی شده، حقوق صاحبان سرمایه را نیز به همان اندازه کم نمایی خواهد کرد، که چنین امری منجر به ایجاد اندوخته ی مخفی می گردد. البته شایان ذکر است که اندوخته ی مخفی بر اثر استهلاک اضافی، به هزینه بردن مخارج سرمایه ای، کاهش اضافی موجودی کالا و مطالبات و هرگونه کم نمایی بدهی ها نیز به وجود می اید.
د – هزینه های صدور سهام
بر طبق استاندارد حسابداری شماره 24 ایران هزینه های مستقیم فروش سهام، نظیر هزینه های پذیره نویسی، حق الزحمه های حسابداری و قانونی و هزینه های چاپ، باید در دوره ی وقوع، به عنوان هزینه ی دوره شناسایی شود، هر چند که ممکن است این هزینه ها به جریان منافع اقتصادی اتی کمک کند، اماحائز معیارهای شناخت به عنوان دارایی نمی باشند. علاوه بر این، حقوق مدیریت و سایر هزینه های غیر مستقیم مرتبط با صدور سهام نیز، دردوره ی وقوع باید به هزینه ی دوره منظور شوند، چون هیچگونه منافع اقتصادی اتی ندارند.
باز خرید سهام
در برخی از کشورها بازخرید سهام، توسط خود شرکت مجاز است.در این خصوص ماده ی 198 قانون تجارت ایرا (ل.ا.ق.ت) بیان می دارد که خرید سهام شرکت توسط همان شرکت ممنوع است. باز خرید سهام شرکت توسط خودش سرمایه گذاری یا دارایی قلمداد نمی شود.
باز خرید سهام توسط شرکت و نگهداری انها در شرکت، سهام خزانه محسوب می شود. این سهام حق رای نداشته، به انها سود تعلق نمی گیرد، وسهام در جریان محسوب نمی شود.
دلایل عمده ی باز خرید سهام
1 – افزایش سود هر سهم و بازده ی حقوق صاحبان سرمایه،
2 – رونق دادن به بازار سهام شرکت،
3 – کاهش سهامداران وبه تبع آن کاهش پرداخت های مربوط به سود سهام،
4 – تحصیل دارایی های خاص واهداء به مدیران وکارکنان، و
5 – توزیع سود سهمی.
مقاله در یک نگاه (کلیک کنید)
نوشتههای تازه
- ضایعات، واحدهای معیوب و ضایعات مواد اولیه در حسابداری صنعتی
- سیستم هزینه یابی مرحله ای در حسابداری صنعتی
- سیستم دائمی موجودی کارخانجات
- سیستم های هزینه یابی
- حسابداری صنعتی و طبقه بندی هزینه ها
- افکار بزرگ
- بزرگ کردن افکار برای داشتن موفقیت شغلی و شخصی
- اطلاعات جامع لیست و مالیات مربوط به حقوق
- دریافت، پلمپ و ارسال دفاتر تجاری
- دستیابی به اهداف مالی و شغلی
- تسلط بر زمان
- بودجه جامع (عملیاتی و مالی)
- مبانی، مقاصد و وظایف بودجه بندی
- آشنایی با 8نوع حسابداری به طور مفصل
- ثبت شرکت ها
2 دیدگاه. ارسال دیدگاه جدید
کلیه مطا لب بسیار دقیق و پر محتوا تدوین و ارائه شده خیلی متشکرم
سلام مرسی از نظر شما موفق باشید
لطفا با ما در شبکه های اجتماعی همراه باشید
اینستاگرام: https://www.instagram.com/rastayar.ir/
لینکدین: http://www.linkedin.com/in/keyvanbakrani